لیپوم به توده های چربی زیر پوست گفته می شود که به دلیل رشد بیش از حد سلولهای چربی ایجاد می شود. پزشکان، لیپوم را جزء تومورهای خوش خیم می دانند، به این معنی که آنها رشد غیر سرطانی دارند. لیپوم یا غده های چربی زیر پوست می توانند در هر نقطه از بدن که حاوی سلولهای چربی هستند، ظاهر شوند. در این مقاله از کلینیک نیکان به بررسی علائم لیپوم میپردازیم. با ما همراه باشید.
لیپوم ها اغلب روی شانه ها، سینه، تنه، گردن، ران ها و زیر بغل دیده می شوند. در مواردی با شیوع کمتر، ممکن است در اندام های داخلی، استخوان ها یا عضلات و یا به صورت توده چربی در ناحیه تناسلی نیز ایجاد شوند. این توده های چربی زیر پوست، نرم بوده و هنگامی که افراد روی آن فشار می آورند ممکن است کمی در زیر پوست حرکت کنند.
به طور معمول این عارضه هیچ مشکلی برای سلامتی ایجاد نمی کند. لیپوما معمولاً نیاز به درمان ندارد. اما اگر برای شما آزاردهنده است، می‌توانید برای درمان به پزشک مراجعه کنید. با این حال، برای اطمینان از عدم رشد و تغییر این توده، باید به صورت دوره‌ای معاینه شوید و اگر علائم لیپوم در حال رشد یا آزار دهنده بود، احتمالاً پزشک برداشتن این توده را پیشنهاد خواهد کرد.
علت لیپوم چیست؟
علت اصلی تشکیل لیپوم به طور قطعی مشخص نیست. اما برخی افراد ژن های معیوبی را از والدین خود به ارث می برند که می توانند در بروز علائم لیپوم دخیل باشند. در برخی موارد، آسیب و جراحت در یک ناحیه می تواند از دلایل تشکیل لیپوم باشد. از جمله عوامل مؤثر در تشکیل لیپوم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نداشتن تحرک بدنی: برخی پزشکان معتقدند که علائم لیپوم در افرادی که تحرک بدنی ندارند، بیشتر شایع است.
- ژنتیک: لیپوم اغلب زمینه خانوادگی و ارثی دارد و ژن ها دخیل هستند.
- سن: گرچه لیپوم می تواند در همه افراد دیده شود، اما عمدتاً در افراد بزرگسال ۴۰ تا ۶۰ سال، علائم لیپوم بیشتر شایع است.
- برخی شرایط پزشکی خاص: افراد با سابقه سندرم گاردنر (شرایط ارثی که با تشکیل تومورهای خوش خیم و بدخیم همراه است) بیشتر در معرض لیپوم خواهند بود.
علائم لیپوم
غده چربی در قسمت های مختلفی از بدن مانند گردن، شانه ها، پشت، شکم، دستان، زانو و … ایجاد می شود که علائم خاصی دارند. در ادامه به برخی از علائم لیپوم اشاره خواهیم کرد:
- در زیر پوست ایجاد می شود.
- به صورت نرم و خمیری می باشد.
- با فشار دادن دست بر روی آن به راحتی جا به جا می شود.
- معمولاً کم رنگ و یا بی رنگ می باشند.
- در ابتدا کوچک است. اما بعد از مدتی ممکن است رشد کند.
- گاهی اوقات ممکن است همراه با درد باشد.
- بر روی عملکرد دیگر ارگان های بدن تاثیری ندارد.
غده های سرطانی نیز علائم مختلفی دارند که به برخی از آنها اشاره می کنیم:
- کاهش وزن شدید در شش ماه
- تب کردن بدون دلیل
- وجود غده های زیر جلدی بدون درد
- تغییر رنگ پوست ناحیه
- بروز مشکلات گوارشی و دفع غیر عادی
- سرفه شدید و تنفس سخت
فرد مبتلا به لیپوما معمولاً یک توده‌ی نرم و تخم مرغی در زیر پوست خود احساس می‌کند. آنها در اغلب مواقع بدون درد هستند و علائم لیپوم را ایجاد نمی‌کنند، اما ممکن است بر روی مفاصل، اندام‌ها، اعصاب، یا رگ‌های خونی تأثیر بگذارند.
ممکن است فرد مبتلا به لیپومای زیر پوستی، نتواند آن را ببیند و یا احساس کند. با این حال، لیپومای عمیق، ممکن است اندام‌های داخلی یا اعصاب را تحت فشار قرار دهد و علائم مرتبط ایجاد کند. به عنوان مثال، ممکن است فردی با لیپومای روده یا نزدیک روده دچار حالت تهوع، استفراغ و یبوست شود.
انواع غده چربی کدام‌اند؟
تمام لیپوم ها از بافت چربی تشکیل شده اند، اما بر اساس ظاهر زیر میکروسکوپ به زیر گروه های زیر تقسیم می شوند:
- لیپوم طبیعی (گلبول های سفید بالغ طبیعی)
- هیبرنوم (چربی قهوه ای به جای چربی سفید)
- فیبرولیپوما (چربی به علاوه بافت فیبری)
- آنژیولیپوما (چربی به اضافه تعداد زیادی رگ خونی)
- میلیپوم (چربی در کنار سلول های خونساز)
- لیپوم سلول دوکی (چربی به علاوه سلول میله ای)
- لیپوم سلول های مختلف (چربی با انواع مختلف سلول)
- توده چربی غیر طبیعی (چربی عمیق با سلول های بیشتر)
آیا لیپوم یا غده‌های چربی زیر پوست خطرناک است؟
لیپوم‌ها به خودی خود جدی نیستند و معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کنند. اگر علائم لیپوم دارید متوجه یک توده بدون درد خواهید شد. اگر این توده دردناک باشد، نشان دهنده این است که در محل نامناسبی رشد کرده است. اگر تومور نزدیک عصب باشد، رشد آن به عصب فشار می‌آورد و باعث درد می‌شود. اگر علائم لیپوم شما دردناک است، حتما به پزشک مراجعه کنید. لیپوم‌ها بسیار کند رشد می‌کنند. گاهی اوقات یک لیپوم می‌تواند چند اینچ بزرگ شود و باعث ناراحتی شود. به ندرت، لیپوم می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند.
همچنین علائم لیپوم به ندرت می‌توانند در دیواره روده ایجاد شوند و مشکلاتی مانند درد یا انسداد روده ایجاد کنند. گاهی اوقات یک اسکن یا اشعه ایکس که به دلایل دیگر انجام می‌شود می‌تواند به طور ناخواسته توده را در داخل بدن تشخیص دهد. لیپوماتیک مولتیپل خانوادگی یک بیماری مرتبط با لیپوماست که در آن توده‌هایی از سلولهای چربی در زیر پوست تشکیل می‌شوند و سپس توده‌های متعدد چربی تولید می‌کنند. علائم لیپوم می‌توانند رشد کنند و مشکلات دیگری برای فرد ایجاد کنند. این بیماری نادر است و به ندرت رخ می‌دهد.
عوامل خطرساز برای غده چربی لیپوما پوستی
چندین عامل خطر ابتلا به بیماری لیپوما را افزایش می‌دهد:
- بازه‌ی سنی 40 تا 60 سال: اگرچه این بیماری می‌تواند افراد با هر سنی را درگیر کند، ولی افرادی با بازه‌ی سنی 40 تا 60 سال، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
- ژنتیک: بیشتر لیپوماها ارثی هستند.
لیپوما می‌تواند برای هر فردی اتفاق بیفتد. به گزارش متخصصان، آمار تخمینی مبتلایان به لیپوما، 1 درصد جمعیت کل جهان است.
افرادی که در اعضای خانواده و یا خویشاوندان آنها، لیپوما دیده شده است، بیشتر در معرض علائم لیپوم قرار دارند. همچنین تأکید می‌شود که بیشترین آمار مبتلایان برای افراد 40 تا 60 سال است.
سایر عوامل خطرساز که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند شامل موارد زیر است:
- چاقی
- عدم تنظیم گلوکز
- بیماری‌های کبدی
- دیابت
- کلسترل بالا
روش های تشخیص غده چربی یا لیپوم
غده چربی یا لیپوم یک بیماری خطرناک نیست و به ندرت جدی می شود. اما اگر در هر نقطه از بدن خود متوجه علائم لیپوم مانند برآمدگی یا تورم شدید، به متخصص جراحی عمومی و لیزر مراجعه کنید تا بررسی دقیق انجام شود. علائم لیپوم معمولاً با معاینه فیزیکی قابل تشخیص می باشد. پزشک با معاینه و انجام آزمایشات می تواند بگوید که آیا توده چربی شما لیپوم و بی‌ضرر است یا اینکه نیاز به انجام بررسی های بیشتر و درمان خاصی دارد.
ممکن است توده چربی لیپوم نباشد و نوعی سرطان به نام لیپوسارکوما باشد که به سرعت رشد می کند و می تواند دردناک باشد. اگر متخصص جراحی به علائم لیپوم مشکوک باشد، آزمایشات بیشتری را توصیه می کند. بنابراین ممکن است برای تایید تشخیص نیاز به بیوپسی باشد که در آن نمونه کوچکی از بافت برداشته شود و زیر میکروسکوپ بررسی می شود. آزمایش هایی مانند اشعه ایکس، سی تی اسکن و MRI نیز می توانند تصویر واضح تری ارائه دهند. تشخیص تفاوت غده چربی از غده سرطانی به عهده متخصص جراحی می باشد و بیمار نمی تواند تفاوت این دو غده را تشخیص دهد.
روش اصلی درمان غده چربی یا لیپوم
غده های چربی می توانند در داخل عضلات یا اندام های داخلی نیز ایجاد شوند، اما این وضعیت اغلب اتفاق نمی افتد و بسیار نادر است. اگر علائم لیپوم یا غده چربی آزار دهنده یا دردناک و در حال رشد باشد و یا عضلات شما را تحت تاثیر قرار دهد و سفت شده باشد باید آنها را جراحی یا لیزر کنید. همچنین ممکن است ملتهب، قرمز رنگ یا عفونی شوند و ترشحات بد بویی از آنها خارج شود که در این صورت نیز نیاز به تخلیه و درناژ دارند.
موثرترین درمان برداشتن لیپوم از طریق جراحی لیزر است. این یک روش سرپایی مختصر است که معمولا با بی حسی موضعی انجام می شود. متخصص جراحی با یک برش آن را از طریق جراحی بیرون می‌آورد. از آنجا که لیپوم ها مستقیماً در زیر پوست قرار دارند، برش عمیق نیست و جای زخم کوچکی ایجاد می کند. شاید نیاز باشد چند هفته بعد برای خارج کردن بخیه مجدداً به جراح خود مراجعه کنید. بهتر است عمل جراحی غده چربی یا لیپوم با لیزر انجام شود تا اسکار و جای زخم عمیقی به جای نگذارد.
سوالات متداول علائم لیپوم
مدت زمان بهبودی پس از جراحی غده چربی یا لیپوم با لیزر چیست؟
برداشتن لیپوم از طریق جراحی و به خصوص با لیزر پرتوان به طور سرپایی انجام می شود. این بدان معناست که بهبودی بسیار سریع است و بیماران در همان روز جراحی به خانه می روند. بعلاوه، بیماران می توانند بطور کلی فعالیتهای روزمره خود را از روز بعد از سر بگیرند.
آیا می توان غده چربی یا لیپوم را ماساژ داد؟
اگر ماهیت توده چربی کاملا مشخص نیست ماساژ آن ممنوع است. تا زمانی که بیمار برای تشخیص صحیح به جراح مراجعه کند. اگر توده لیپوم باشد، هیچ تحقیقی وجود ندارد که نشان دهد ماساژ به لیپوم آسیب می رساند. اما هیچ شواهدی هم نشان نداده که ماساژ به آن کمک خواهد کرد.
آیا علائم لیپوم یا غده چربی می تواند به خودی خود از بین برود؟
اگرچه لیپوم ها خطرناک نیستند، اما بسیاری از افراد به دلایل زیبایی آن را درمان می کنند که از رشد بیشتر آن نیز جلوگیری می شود. برداشتن جراحی تنها راه درمان قطعی لیپوم است. تومورهای چربی یا لیپوم بدون درمان و به خود به خودی از بین نمی روند.
تاثیر ورزش کردن و کاهش وزن بر روی غده چربی یا لیپوم چیست؟
اگرچه لیپوم از بافت چربی تشکیل شده اما این تومورها معمولاً به کاهش وزن پاسخ نمی دهند. در صورت افزایش وزن ممکن است اندازه لیپوم کمی بزرگتر شود. سلولهای لیپوما از سلولهای بافت چربی مزانشیمی اولیه ناشی می شوند. بنابراین، آنها از سلول چربی بزرگسالی نیستند و با کاهش وزن، ورزش کردن یا رژیم گرفتن از بین نمی روند.
میزان احتمال عود مجدد غده چربی یا لیپوم چیست؟
هر چند که احتمال عود مجدد علائم لیپوم وجود دارد با این حال لیپوم به ندرت پس از برداشتن دوباره عود می کنند. بعد از جراحی، احتمال عود موضعی کمتر از 5٪ است. لیپوم های نفوذی و عمیق نسبت به لیپوم های کوچک درصد عود بالاتری دارند.
غده چربی زیر بغل چگونه درمان می شود؟
بهتر است از یک روش مطمئن و راحت مثل لیزر پرتوان جهت عمل جراحی و تخلیه غده چربی زیر بغل استفاده شود. همچنین از بین بردن موهای زائد با کمک لیزر موهای زائد برای جلوگیری از ایجاد غده چربی زیر بغل بسیار موثر است.
توده و غده چربی زیر پوست سر چیست؟
این توده ها بر اثر ترشح بیش از اندازه غدد سباسه که مسئول ترشح چربی به پوست می باشند تشکیل می شوند. برای جلوگیری از بروز علائم لیپوم لازم است پوست سر را به طور منظم و با شامپوی مناسب بشویید و در صورت نیاز از روش های دارویی برای کنترل ترشح چربی پوست سر کمک بگیرید.
