زگیل تناسلی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های ویروسی است که در بیرونی‌ترین لایه دستگاه تناسلی زنان و مردان ایجاد می‌شود. این عارضه به‌دلیل ویروس پاپیلومای انسانی (Human Papillomavirus) یا همان HPV از طریق رابطه جنسی منتقل خواهد شد. معمولا افرادی که از نظر جنسی فعال هستند و رابطه جنسی ایمن (همراه با کاندوم) ندارند حداقل یک‌بار در طول زندگی خود به ویروس HPV آلوده شده‌اند. اما hpv چیست؟ اچ‌پی‌وی عامل رایج بیماری ویروسی است که از طریق آمیزش جنسی منتقل می‌شود و باید آن را علت اصلی بیماری زگیل تناسلی دانست. این ویروس می‌تواند اندام تناسلی زنان و مردان را درگیر کند. با کلینیک نیکان همراه باشید.
برای کمک به هموطنان جراحی‌های لیزری در این کلینیک با تخفیف انجام می‌شود
زگیل تناسلی چیست؟
زگیل تناسلی (Genital warts) نوعی عفونت مقاربتی (STI) است که باعث ایجاد برجستگی‌های کوچک یا در حال رشد داخل و اطراف اندام تناسلی مردانه و زنانه می‌شود. سویه‌های خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) منجر به ابتلای این زگیل‌ها خواهند شد. اما متخصصین معقدند تنها ۱۰ درصد افراد مبتلا به ویروس اچ پی وی علائم ظاهری زگیل تناسلی را بروز می‌دهند. بقیه مبتلایان ممکن است با وجود آلوده بودن اما هیچ علامتی نداشته باشند.
اچ پی وی شایع‌ترین بیماری مقاربتی است. خانم‌ها و آقایانی که از نظر جنسی فعال هستند در معرض عوارض HPV (که زگیل تناسلی را هم شامل می‌شود) قرار دارند. عفونت پاپیلومای انسانی برای خانم‌ها خطرناک‌تر است، چون بعضی از انواع آن باعث سرطان سرویکس (دهانه‌ی رحم) و ولو می‌شوند.
خوب است بدانید زگیل تناسلی گاهی اوقات با سایر عفونت‌های پوستی اشتباه گرفته می‌شود. همه برجستگی‌های پوستی به معنی زگیل نیستند. برای اطمینان از این ضایعات پوستی می‌توانید آزمایش بیماری‌های مقاربتی را در منزل انجام دهید. همچنین متخصصان پوست و مو به شما در این زمینه کمک می‌کنند.
علت زگیل تناسلی در مردان و زنان
زگیل تناسلی مانند سایر زگیل‌ها، توسط انواع خاصی از ویروس پاپیلومای انسانی ایجاد می‌شود. در مورد انواع زگیل تناسلی در زنان و مردان می‌توان گفت که بیش از ۱۰۰ نوع مختلف از این ویروس وجود دارد و فقط انواع ۶ و ۱۱ باعث بروز زگیل تناسلی می‌شوند (زگیل تناسلی خفیف در زنان و مردان). زگیل تناسلی در بیشتر موارد به علت اچ پی وی ایجاد می‌شود. حدود 30 تا 40 سویه‌ی HPV بطور اختصاصی روی دستگاه تناسلی تاثیر می‌گذارند، با اینحال فقط تعداد کمی از آن‌ها منجر به زگیل تناسلی می‌شوند.
ویروس پاپیلومای انسانی از طریق تماس پوستی به شدت واگیردار است. به همین علت نوعی بیماری مقاربتی محسوب می‌شود. HPV به قدری شایع است که بنا به گفته‌ی مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC) بیشتر افرادی که از نظر جنسی فعال هستند در برهه‌ای از زندگی خود به آن مبتلا می‌شوند. با این حال در بسیاری از مواقع اچ پی وی منجر به ایجاد عوارض جانبی (شامل زگیل تناسلی) نمی‌شود. در حقیقت در بیشتر موارد، ویروس خود به خود، بدون ایجاد هیچ مشکلی برای سلامت از بین می‌رود.
معمولا زگیل‌های تناسلی در اثر سویه‌هایی از HPV ایجاد می‌شوند که با آن‌هایی که منجر به زگیل روی دست یا سایر نواحی بدن می‌شوند، متفاوت هستند. یعنی همانطور که زگیل دست به نواحی تناسلی منتقل نمی‌شود، زگیل نواحی تناسلی هم به دست یا نواحی دیگر بدن منتقل نخواهد شد.
در پاسخ به سوال زگیل تناسلی چگونه منتقل می‌شود و راه تشخیص آن چیست؟ می‌توان گفت که زگیل تناسلی در اکثر موارد از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود. یک فرد می‌تواند عفونت HPV را از طریق تماس پوست به پوست حین رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی منتقل کند. برخی از افراد این عفونت را دارند اما به‌عنوان ناقل هیچ علامتی ندارند و هیچ نشانه‌ای از خود نشان نمی‌دهند. به‌همین‌دلیل، موارد زیر خطر ابتلا به زگیل تناسلی را افزایش می‌دهند:
- داشتن رابطه جنسی محافظت‌نشده با چندین شریک جنسی
- داشتن یک عفونت مقاربتی دیگر
- داشتن رابطه جنسی با شریکی که سابقه جنسی او را نمی‌دانید
- شروع فعالیت جنسی در سنین پایین
- سیگار کشیدن
- داشتن سیستم ایمنی ضعیف‌شده در اثر ابتلا به HIV یا مصرف داروهای پیوند عضو یا شیمی‌درمانی
علائم زگیل تناسلی
در پاسخ به سوالات زگیل تناسلی چیست و چه شکلی دارد؟ فرق زگیل تناسلی با جوش چیست؟ زگیل تناسلی زنان چیست؟ زگیل تناسلی مردان چیست؟ می‌توان گفت که زگیل تناسلی بر بافت‌های مرطوب ناحیه تناسلی تأثیر می‌گذارد و می‌تواند به‌صورت برآمدگی‌های کوچک (با سایز ۵ میلی تر یا کمتر)، گوشتی و قهوه‌ای یا صورتی‌رنگ به نظر برسد یا ظاهری شبیه گل‌کلم داشته باشد.
در بسیاری از موارد، زگیل‌ها خیلی کوچک هستند و قابل مشاهده نیستند. زگیل تناسلی معمولاً توسط سویه‌های HPV ایجاد می‌شود که با سویه‌هایی که باعث ایجاد زگیل روی دست‌ها یا سایر قسمت‌های بدن می‌شوند، متفاوت هستند. واقعا از کجا بفهمم زگیل تناسلی دارم؟
در زنان، زگیل تناسلی می‌تواند روی بخش بیرونی آلت تناسلی، دیواره‌های واژن، ناحیه بین دستگاه تناسلی خارجی و مقعد، کانال مقعد و دهانه رحم بروز کند. در مردان، ممکن است در نوک یا ساقه آلت تناسلی، کیسه بیضه یا مقعد ایجاد شود. زگیل تناسلی مردانه و زنانه معمولا با خارش یا ناراحتی در ناحیه تناسلی همراه است و هنگام مقاربت باعث بروز خونریزی می‌شود.
زگیل تناسلی همچنین می‌تواند در دهان یا گلوی فردی که با یک فرد آلوده تماس جنسی دهانی داشته است ایجاد شود. زگیل تناسلی ممکن است در افرادی با سیستم ایمنی سرکوب‌شده به خوشه‌های بزرگ تکثیر شود.
بهتر است بدانید که عفونت HPV همیشه این علائم را ایجاد نمی‌کند و برخی از افراد بدون ایجاد زگیل ناقل عفونت هستند. به‌همین‌دلیل، گاهی تشخیص سریع اینکه آیا افراد مبتلا به HPV هستند یا خیر غیر ممکن است. اگر زگیل ظاهر شود، ممکن است این روند حاصل ۳ هفته، چند ماه یا حتی سال‌ها پس از ابتلای فرد به ویروس باشد. اغلب زگیل تناسلی خوش‌خیم یا غیرسرطانی است. در ادامه زگیل تناسلی عکس را مشاهده می‌کنید.
ویروس HPV چگونه انتقال می‌یابد؟
این ویروس به شدت مسری است. حتی اگر علائمی ایجاد نکند یا زگیل‌ها برداشته شوند باز هم ناقل هستید. اما از هر راهی منتقل نمی‌شود. اصلی‌ترین راه های انتقال زگیل تناسلی (HPV) رابطه جنسی محافظت نشده است.
درواقع برخورد پوست به مخاط آلوده هنگام رابطه جنسی واژینال، دهانی و مقعدی می‌تواند منجر به این بیماری شود. از همین‌رو یکی از ناحیه‌های آسیب‌پذیر دهان، زبان و گلو هستند که می‌توانند موقع رابطه جنسی دهانی درگیر شوند.
روش‌های تشخیص زگیل تناسلی در زنان و مردان
پزشک برای تشخیص بیماری، سوالاتی را در مورد وضعیت سلامت و تاریخچه‌ی فعالیت‌های جنسی فرد مطرح می‌کند. همچنین نواحی که مستعد زگیل تناسلی هستند را معاینه می‌کند.
تشخیص زگیل تناسلی در زنان
از آنجائی‌که زگیل‌ها می‌توانند در اعماق بدن زنان ایجاد شوند، ممکن است لازم شود پزشک معاینه‌ی لگن هم انجام دهد. معمولا پزشکان از نوعی محلول اسیدی ملایم استفاده می‌کنند که باعث بهتر دیده شدن زگیل می‌شود. ممکن است پزشک درخواست تست پاپ اسمیر هم بدهد. این تست، آزمایش سریع و ساده‌ای است که سلول‌های دهانه‌ی رحم را به وسیله‌ی سواب جمع آوری می‌کند. سپس این سلول‌ها از نظر وجود HPV بررسی می‌شوند.
بعضی از انواع HPV نتایج غیرطبیعی را در تست پاپ اسمیر ایجاد می‌کنند که نشان دهنده‌ی تغییرات پیش از سرطان است. اگر چنین ناهنجاری‌هایی دیده شوند، فرد برای بررسی‌های بیشتر تحت غربالگری مکرری قرار میگیرد که به روش کولپوسکوپی انجام می‌شود. در مورد خانم‌هایی که مشکوک به HPV مولد سرطان هستند، پزشک دستور تست DNA می‌دهد. این تست، سویه‌ی HPV داخل بدن را مشخص می‌کند.
متاسفانه هنوز هیچ آزمایش مخصوصی برای تشخیص HPV در آقایان وجود ندارد.
تست پاپ اسمیر
برای زنان، انجام منظم معاینه لگن و تست پاپ اسمیر اهمیت دارد که می‌تواند به تشخیص تغییرات واژن و دهانه رحم ناشی از زگیل تناسلی یا علائم اولیه سرطان دهانه رحم کمک کند. در طی آزمایش پاپ اسمیر، پزشک از دستگاهی به نام اسپکولوم برای باز نگهداشتن واژن و دیدن مسیر بین واژن و رحم (دهانه رحم) استفاده می‌کند.
سپس از یک ابزار با دسته بلند برای جمع‌آوری نمونه کوچکی از سلول‌ها از دهانه رحم استفاده می‌کند. در آزمایشگاه سلول‌ها از نظر ناهنجاری با میکروسکوپ بررسی می‌شوند.
تست HPV
تنها چند نوع عفونت HPV با سرطان دهانه رحم مرتبط هستند. به‌همین‌دلیل، نمونه‌ای از سلول‌های دهانه رحم که در طی تست پاپ اسمیر گرفته شده است، می‌تواند برای آزمایش شناسایی این گونه‌های سرطان‌زا به کمک تست‌های ویروس‌شناسی نیز استفاده شود. می‌توان از این تست برای تشخیص زگیل تناسلی در ترشحات خروجی آقایان نیز استفاده کرد.
عوارض زگیل تناسلی در مردان و زنان
۳۰ تا ۴۰ گونه از HPV وجود دارد که به طور خاص بر اندام تناسلی تأثیر می‌گذارند، اما تنها تعداد کمی از این گونه‌ها باعث ایجاد زگیل تناسلی می‌شوند. بنابراین، زگیل تناسلی یک گونه کم‌خطر عفونت HPV است. قابل ذکر است که ویروس همیشه منجر به عوارضی مانند زگیل تناسلی نمی‌شود. در واقع، در بیشتر موارد، ویروس بدون ایجاد هیچ مشکلی برای سلامتی خود‌به‌خود از بین می‌رود.
سویه‌های پرخطر مانند HPV 16 و HPV 18 در بروز اکثر سرطان‌های دهانه رحم، سرطان آلت تناسلی، سرطان مقعد و سرطان گلو و مری موثر هستند. آن‌ها همچنین می‌توانند منجر به تغییرات پیش‌سرطانی در سلول‌های دهانه رحم شوند که به آن دیسپلازی می‌گویند. بنابراین، برای زنان مهم است که به طور منظم آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهند، به‌ویژه آن‌هایی که به انواع پرخطر HPV آلوده شده‌اند.
به‌ندرت در دوران بارداری، زگیل‌ها می‌توانند بزرگ شوند و روند ادرار کردن را دشوار می‌کنند. زگیل‌های دیواره واژن می‌توانند از کشش بافت‌های واژن در هنگام زایمان جلوگیری کنند. زگیل‌های بزرگ روی بخش بیرونی آلت تناسلی یا واژن ممکن است در هنگام زایمان دچار خونریزی شوند.
آیا امکان پیشگیری از بروز زگیل تناسلی وجود دارد؟
محدود کردن تعداد شرکای جنسی و واکسینه شدن، از ابتلا به زگیل تناسلی جلوگیری می‌کنند. استفاده از کاندوم در هر بار رابطه جنسی ایده خوبی است، اما لزوما از شما در برابر زگیل تناسلی محافظت نمی‌کند.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC) واکسیناسیون روتین HPV را برای دختران و پسران ۱۱ و ۱۲ ساله توصیه می‌کند، اگرچه می‌توان آن را در سن ۹ سالگی نیز تزریق کرد. در واقع برای دختران و پسران ایده‌آل است که واکسن را قبل از شروع تماس جنسی دریافت کنند.
سازمان غذا و داروی ایالات متحده استفاده از واکسن گارداسیل ۹ (Gardasil 9) را برای مردان و زنان ۹ تا ۴۵ ساله تأیید کرده است. اگر رنج سنی شما ۲۷ تا ۴۵ سال است، با پزشک خود صحبت کنید. اینکه آیا او توصیه می‌کند که واکسن HPV را دریافت کنید یا خیر.
انواع روش‌های درمان زگیل تناسلی
اگر زگیل‌های شما باعث ناراحتی نمی‌شوند، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید. اما اگر خارش، سوزش و درد دارید یا نگران گسترش عفونت هستید، متخصص بیماری های مقاربتی می‌تواند به شما کمک کند تا با دارو یا جراحی شیوع بیماری را کنترل کنید.
با این حال، زگیل‌ها اغلب پس از درمان بر می‌گردند. زیرا هیچ درمان قطعی برای از بین بردن خود ویروس در بدن وجود ندارد. از روش‌های درمانی موثر برای کنترل علائم این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
دارودرمانی
داروهای موضعی که می‌توانند مستقیماً روی پوست شما اعمال شوند عبارتند از:
- ایمی‌کیمود: به نظر می‌رسد این کرم توانایی سیستم ایمنی بدن شما را برای مبارزه با زگیل تناسلی تقویت می‌کند. تا زمانی‌که کرم روی پوست شما قرار دارد از برقراری تماس جنسی خودداری کنید، زیرا ممکن است قدرت اثرگذاری کاندوم و دیافراگم را تضعیف کند یا پوست همسرتان را تحریک کند. یکی از عوارض جانبی احتمالی آن قرمزی پوست است. سایر عوارض جانبی آن ممکن است شامل بروز تاول، بدن درد، سرفه، بثورات و خستگی باشد.
- پودوفیلین و پودوفیلوکس: پودوفیلین یک رزین گیاهی است که می‌تواند بافت زگیل تناسلی را از بین ببرد. معمولا پزشک اجازه استفاده از آن را دارد. پودوفیلوکس حاوی همان ترکیب فعال است، اما می‌توانید آن را در خانه استفاده کنید. هرگز از پودوفیلوکس در نواحی داخلی بدن استفاده نکنید. علاوه بر این، استفاده از این دارو در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. عوارض جانبی آن می‌تواند شامل تحریک خفیف پوست، زخم یا درد باشد.
- تری کلرواستیک اسید: این درمان شیمیایی زگیل را می‌سوزاند و می‌تواند برای زگیل‌های تناسلی داخلی نیز استفاده شود. عوارض جانبی آن ممکن است شامل تحریک خفیف پوست، زخم یا درد باشد.
- سینکاتچینز: این کرم برای درمان زگیل تناسلی خارجی و داخلی یا اطراف کانال مقعد استفاده می‌شود. عوارض جانبی آن مانند قرمزی پوست، خارش یا سوزش و درد، اغلب خفیف هستند.
سعی نکنید زگیل تناسلی را با انواع داروی زگیل تناسلی بدون نسخه که مخصوص زگیل‌های دست و پا هستند درمان کنید. زیرا اغلب این داروها برای استفاده در ناحیه تناسلی در نظر گرفته نشده‌اند و اغلب اثرات خیلی قوی دارند. همیشه پیش از استفاده از انواع داروهای موضعی با پزشک متخصص زنان و زایمان یا پزشک متخصص عفونی مشورت کنید.
استفاده از درمان‌های نادرست ممکن است بیشتر از اینکه فایده داشته باشد، ضرر داشته باشد. اگرچه برخی از درمان‌های خانگی برای درمان زگیل تناسلی مفید هستند، اما شواهد کمی برای حمایت از آن‌ها وجود دارد. همیشه قبل از امتحان یک درمان خانگی با پزشک خود مشورت کنید.
عمل جراحی
ممکن است برای برداشتن زگیل‌های بزرگتر، زگیل‌هایی که به داروها پاسخ نمی‌دهند یا در شرایط بارداری، نیاز به انجام جراحی داشته باشید. از انواع روش‌های جراحی موثر در حذف زائده‌های گوشتی و نرم زگیل تناسلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انجماد ناحیه مورد نظر با نیتروژن مایع (کرایوتراپی): پس از فریز کردن زگیل‌ها، همانطورکه پوست شما بهبود می‌یابد ضایعات از بین می‌روند و اجازه می‌دهد پوست جدید ظاهر شود. ممکن است لازم باشد این روش درمانی را بارها تکرار کنید. عوارض جانبی اصلی آن شامل درد و تورم است.
- الکتروکوتر: در این روش از جریان الکتریکی برای سوزاندن زگیل استفاده می‌شود. ممکن است بعد از انجام آن کمی درد و تورم داشته باشید.
- جراحی سرپایی: پزشک شما ممکن است از ابزارهای خاصی برای جدا کردن زگیل استفاده کند. برای این نوع درمان به بیهوشی موضعی یا عمومی نیاز دارید و ممکن است پس از آن کمی درد داشته باشید.
- لیزر درمانی: این روش که از یک پرتو شدید نور استفاده می‌کند، قیمت بالایی دارد و معمولاً برای زگیل‌های وسیع و سرسخت در نظر گرفته می‌شود. عوارض جانبی آن می‌تواند شامل زخم و درد باشد.
درمان زگیل تناسلی در طب سنتی
متخصصان طب سنتی معتقد هستند که می‌توان زگیل تناسلی را با استفاده موضعی از عصاره چای سبز، سرکه سیب، عصاره سیر، عسل، آلوئه‌ورا یا روغن درخت چای درمان کرد. علاوه بر این، مصرف روزانه سبزیجات و مواد غذایی زیر نیز بسیار موثر است:
- کاهو
- کلم بروکلی
- گل کلم
- گوشت کم‌چرب
- فندق
- حبوبات و غلات کامل
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر طبق سابقه روابط جنسی خود فکر می‌کنید زگیل تناسلی دارید، با پزشک خود ملاقات کنید. او می‌تواند تشخیص دهد که آیا شما زگیل دارید یا خیر و بهترین گزینه‌های درمانی شما چیست. علاوه بر این، مهم است که با شریک جنسی خود صحبت کنید.
جمع‌بندی
زگیل تناسلی به دلیل ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود. زگیل تناسلی هم زنان و هم مردان را درگیر می‌کند، با اینحال عوارض آن برای خانم‌ها بیشتر است. زگیل تناسلی بیشتر مواقع به مرور زمان برطرف می‌شود، با این حال درمان برای جلوگیری از عود مجدد بیماری ضروری است. با وجود اینکه زگیل‌های تناسلی قابل درمان هستند، اما ممکن است دوباره برگردند.
اگر فکر می‌کنید به زگیل تناسلی مبتلا شده‌اید، به پزشک مراجعه کنید. پزشکان علاوه بر تشخیص دقیق بهترین روش را برای درمان ارائه می‌دهند. اگر پزشک ابتلای شما به زگیل تناسلی را تایید کرد، همسر خود را مطلع کنید. این کار دشوار به نظر می‌رسد، اما به سلامت همسر شما کمک می‌کند.
منابع بیشتر برای مطالعه
دکتر فریبرز صمدی
متخصص جراحی عمومی
- جراح کولورکتال با 9 سال سابقه
- جراحی های نشیمن گاهی: شقاق، هموروئید (بواسیر)، آبسه مقعدی، فیستول مقعدی کیست مویی (سینوس پیلونیدال)، زگیل تناسلی و مقعدی
- جراحی روده وبیماری های روده و معده
- جراحی آبسه های پوستی، کیست های پوستی، کیست های سباسه ناحیه سر، غدد چربی پوستی
