شقاق مقعدی، یک بریدگی یا پارگی در لایه نازک و ظریف در مقعد است. پارگی اغلب عضله اطراف مقعد را که اسفنکتر مقعدی نامیده می شود، در معرض دید قرار می‌دهد. این آسیب می تواند باعث اسپاسم آن عضله شود که می تواند لبه‌های شکاف را حتی بیشتر از هم باز کند. اسپاسم می‌تواند باعث درد شود و روند بهبودی را کند سازد. حرکات روده همچنین می تواند شکاف ها را از بهبود یافتن باز دارد. اگر کمتر از 6 هفته به شقاق مقعدی مبتلا شده باشید، حاد درنظر گرفته میشود اما اگر بیش از 6 هفته طول بکشد یا غالباً عود کند، مزمن محسوب میشود. اگر دنبال کلینیک عمل شقاق با لیزر در تهران هستید با کلینیک نیکان همراه باشید.
شقاق یا فیشر چیست؟
بیماری شقاق یا زخم مقعد (anal fissure) به دلیل ایجاد شکاف و پارگی در پوست مقعد، درد و ناراحتی زیادی برای بیمار ایجاد می‌کند و نیاز به درمان فوری دارد. یکی از علل اصلی این عارضه را می‌توان خشکی مدفوع و یبوست دانست که باعث وارد آمدن فشار بیش از حد به دیواره مقعد و ایجاد پارگی میشود. بنابراین نباید اجازه دهید که یبوست شما طولانی شود، چون عوارض زیادی به همراه دارد. ممکن است بیماری فیشر در سنین مختلف و برای هر فردی اتفاق بیافتد اما باید به موقع برای درمان آن اقدام شود.
بسیاری از بیماران نمی‌دانند که زخم مقعد همان شقاق یا فیشر آنال است و به همین دلیل به صورت خودسرانه اقدام به درمان‌های خانگی می‌کنند. همین امر باعث میشود بیماری آنها پیشرفت کند و عمق زخم افزایش یابد. در چنین شرایطی دیگر استفاده از دارو برای درمان زخم مقعد بی‌تاثیر است.
سریع‌ترین و بهترین درمان شقاق مزمن، عمل شقاق با لیزر می‌باشد که در عرض نیم ساعت بیماری را درمان می‌کند. البته همیشه برای درمان این عارضه نیاز به جراحی نیست و اگر در مراحل ابتدایی بیماری که زخم بصورت سطحی است اقدامات درست برای درمان شقاق انجام شود، فیشر (شقاق) مزمن نخواهدشد.
انواع فیشر مقعد
زخم مقعد (فيشر) دو نوع حاد و مزمن دارد. در نوع فيشر حاد، زخم سطحی است و ممکن است با درمان دارویی بهبود شود. افراد مبتلا به انواع فيشر مزمن سابقه چندین مرتبه دردهای مشابه را دارند و زخم آنها عمقی است و با برجستگی در مجاور مقعد همراه است. درمان این گروه افراد مشکل‌تر است و به درمان ترکیبی عمل شقاق با لیزر نیاز پیدا می‌کنند.
فيشر طی ۱۲ هفته اولی که ایجاد میشود از نوع حاد محسوب می‌گردد. فيشر حاد سبب اسپاسم اسفنکتر داخلی مقعد می‌گردد که خود منجر به افزایش درد، گسترش پارگی و کاهش خون رسانی به آنودرم میشود. این چرخه درد و اسپاسم سبب عدم بهبودی زخم شده و فيشر مزمن بوجود می‌آید.
گاهي ممكن است قاعده‌ي زخم فیشر عفوني شود و تشكيل آبسه دهد و يا تبديل به فيستول مقعد شود. اين نوع فيستول مقعد معمولا خط وسط بوده، سطحي است و بيشتر از ٢-١ سانتيمتر از مقعد فاصله ندارد.
علت شقاق یا فیشر چیست؟
- علت شقاق می‌تواند یبوست و عادات تغذیه‌ای نادرست باشد: بیمارانی که از شقاق شکایت دارند در اغلب موارد با رعایت نکات ساده و جلوگیری از یبوست می‌توانند از حادتر شدن این بیماری جلوگیری نمایند اما متأسفانه رژیم‌های غذایی غلط که امروزه بیشتر مردم را به سوی خود جلب کرده‌است و استفاده بیش از حد از فست فودها، سرخ کردنی‌ها و خوراکی‌های یبوست آور منجر میشود که میزان شیوع شقاق مقعد افزایش یابد. مصرف مناسب خوراکی‌های ملین و نوشیدنی‌های سالم در طول روز از یبوست پیشگیری می‌کند و بروز و پیشرفت این بیماری را به طور قابل توجهی کاهش خواهدداد.
- اسهال مزمن و طولانی: همانطور که یبوست در ایجاد شقاق (فیشر) نقش دارد، اسهال به مدت طولانی و پشت سر هم نیز از دیگر عوامل مؤثر در بوجود آمدن فیشر یا شقاق مقعد است. اسهال مکرر سوزش کانال مقعد را دو چندان کرده و سبب آزردگی بیشتر بافت این ناحیه و تشدید شقاق میشود.
- استفاده از دستمال زبر در دستشویی: خشک نمودن مقعد پس از دستشویی اگر با دستمال‌های نرم صورت نگیرد سبب ایجاد زخم‌های ناحیه مقعد میشود. باید حتما از استفاده کردن دستمال‌های زبر اجتناب شود و حوله یا دستمال با بافت لطیف و نخی یا دستمال مرطوب مورد استفاده قرار گیرد.
- تنگ بودن عضلات دریچه مقعد: تنگی عضله‌های مقعد موجب میشود که مدفوع به سختی خارج شده و در نتیجه فرد خونریزی و بروز زخم و برش‌های سطحی مقعد را مشاهده می‌نماید.
- بارداری و آسیب رسیدن به مقعد: بارداری، زایمان طبیعی و فشارهای وارده به ناحیه تحتانی لگن همگی در ایجاد بیماری‌های مقعد نقش زیادی دارند. به این دلایل خطر مبتلا شدن به شقاق یا فیشر مقعد در بانوان بسیار بیشتر از مردان است.
- سرطان ناحیه راست روده، بیماری کرون و بیماری‌های التهابی روده: علاوه بر اینکه شقاق حاد و مزمن در طولانی مدت سبب بروز سرطان ناحیه رکتوم خواهد شد بالعکس سرطان ناحیه راست روده، بیماری کرون و بیماری‌های التهابی روده نیز می‌توانند مقعد را با حساسیت مواجه کرده و موجب پیدایش شقاق شوند. لذا افرادی که به این امراض دچار می‌شوند باید مراقبت‌های لازم و ویژه را برای جلوگیری از عارضه‌ها و بیماری‌های دیگر ناحیه تحتانی لگن و مقعد به عمل آورند تا از ابتلای به آنها مصون باشند.
- خاراندن بیش از حد مقعد: گاهی اوقات بیماری‌هایی مانند وجود انگل و یا حساسیت‌های پوستی رکتوم، سبب احساس خارش‌های مکرر مقعد میشود که اگر فورا درمان نشوند در اثر خاراندن بیش از حد این ناحیه شقاق مقعد و زخم و خونریزی نمایان خواهدشد.
- کرون یا سرطان روده و بیماری‌های مقاربتی: همانطور که شقاق حاد و مزمن در طولانی مدت سبب بروز سرطان ناحیه رکتوم میشود، سرطان ناحیه راست روده، بیماری کرون و بیماری‌های التهابی روده نیز می‌توانند مقعد را با حساسیت مواجه کرده و موجب پیدایش شقاق شوند. درنتیجه افرادی که به این امراض دچار می‌شوند باید مراقبت‌های لازم را انجام دهند تا از عارضه‌ها و بیماری‌های دیگر ناحیه مقعد جلوگیری شود.
- ضربه و فشار به پوشش داخلی دیواره‌ی مقعد هنگام اجابت مزاج: این عارضه باعث ترک یا شکاف در ناحیع مقعد میشود. گاهی اوقات ضربه به دلیل حرکت مدفوع خشک و سفت یا خیلی شل می‌تواند به دیواره‌ی مخاطی مقعد آسیب بزند.
عمل شقاق با لیزر
عمل شقاق با لیزر یک روش درمانی پیشرفته در طب کلاسیک امروزی برای درمان زخم شقاق مزمن است. در این روش درمانی معمولا ناحیه نشیمن گاه بیماران با آمپول لیدوکائین توسط پزشک متخصص بی حس می شود. بعد از انجام بی حسی، بوسیله دستگاه لیزر که مجهز به اشعه پرتوان لیزر است.
بخش کوچکی از عضله اسفنکتر مقعد برش و ترمیم داده میشود. که منجر به کاهش اسپاسم و کنترل فوری درد در بیماران می شود. مدت زمانی که بیمار تحت این روش عمل جراحی قرار میگیرد از ۱۵تا ۴۵دقیقه است.
بعد از اتمام عمل جراحی با لیزر، بیمار می تواند به انجام کارهای معمول روزانه بپردازد. در این روش جراحی نیازی به بیهوشی و یا بستری شدن در بیمارستان نیست. صرف نظر از قیمت بسیار بالای این مدل جراحی، استرس زیادی به بیمار یا خانواده وی وارد نمیشود. هزینه عمل شقاق با لیزر چقدر است؟
مزایای عمل شقاق با لیزر چیست؟
در مقایسه با جایگزین های سنتی، عمل شقاق با لیزر مزایای متعددی دارد. انجام عمل شقاق با لیزر دارای چندین مزیت است که به شرح زیر است:
- عمل شقاق با لیزر شامل حداقل تهاجمی یا بریدگی ها و زخم های باز است.
- درد بعد از عمل شقاق با لیزر در مقایسه با سایر روش ها بسیار کمتر است.
- بهبودی سریع و عالی است.
- هیچ خطری برای تنگی رکتوم ندارد.
- افراد می توانند در عرض 24 ساعت پس از عمل شقاق با لیزر به فعالیت عادی بازگردند.
- برخلاف روش های سنتی زخم بسیار کمی بعد از جراحی ایجاد می گردد.
- بعد از عمل شقاق با لیزر حداقل اسکار ایجاد می گردد.
- عمل شقاق با لیزر به طور قابل توجهی خطر عفونت را کاهش می دهد.
- عمل شقاق با لیزر شامل کاهش بافت هدف در گره های هموروئیدی است.
- بهبودی سریعتر و بازگشت سریع به فعالیت‌های معمول بعد از این جراحی اتفاق می افتد.
- بیمار بعد از عمل شقاق با لیزر درد بسیار کمتری را احساس می کند.
- عمل شقاق با لیزر در مقایسه با جراحی های باز و تهاجمی بسیار سریعتر انجام می شود.
طول عمل شقاق با لیزر چقدر است؟
عمل شقاق با لیزر دوران نقاهت خاصی ندارد و فقط بیمار تا یک هفته بعد از عمل سوزش خفیفی را تجربه می کند. البته لازم به ذکر است که طول عمل شقاق با لیزر به میزان حاد یا مزمن بودن آن نیز بستگی دارد و هرچه شقاق بیمار مزمن تر باشد، در هنگام عمل سطح بزرگتری توسط لیزر مورد عمل قرار می گیرد و این موضوع طول درمان را بالاتر می برد.
اما به طور کلی طول عمل شقاق با لیزر به شدت از جراحی سنتی کمتر است و بیمار بلافاصله پس از عمل جراحی می تواند به زندگی عادی خود بازگردد و حتی امکان رانندگی های کوتاه مدت را نیز دارد.
نتیجه درمان شقاق با لیزر
درمان شقاق با لیزر یک روش بسیار آسان و امن است که بدون نیاز به بیهوشی و تنها با استفاده از بی حسی موضعی قابل انجام است و نیازی به بستری شدن بیمار وجود ندارد.
مراقبت های بعد از عمل شقاق با لیزر
یکی از بهترین نکاتی که می توانید به آن عمل کنید و دقت داشته باشید این است که تا یک روز بیرون از منزل نروید و استراحت کنید. در این صورت شما از زخم و بیماری خود مراقبت بیشتری نموده اید.
تا زمانی که هنوز شما پانسمان دارید، دقت داشته باشید که غذاهای سنگین میل نکنید، چرا که آنها اجابت مزاج شما را با مشکل مواجه می سازد. در برخی از موارد که شدت بیماری زیاد باشد احتمال دارد که پزشک آن قسمت جراحی شده را پانسمان کند. غذاهایی که فیبر زیادی دارند بهترین انتخابی است که شما می توانید بعد از عمل شقاق با لیزر میل نمایید.
برای جلوگیری از به وجود آمدن آبسه و عفونت بهتر است که روزانه 2 الی 3 بار به مدت 15 دقیقه در آب گرم بنشینید تا از به وجود آمدن بیماری و عفونت در مقعد خود جلوگیری نمایید.
در صورتی که بعد از عمل شقاق با لیزر درد داشته باشید می توانید از داروهای مسکن استفاده کنید. البته که باید بدانید این داروها را تنها پزشک می تواند برای شما تجویز کند.
شما در چند ماه اول بعد از جراحی شقاق مقعدی امکان دارد در صورت یبوست شدید چند قطره خون را هم مشاهده کنید، در این صورت باید با پزشک خود مشورت نمایید. پزشک بعد از اینکه زخم شما را مورد بررسی قرار دهد توصیه هایی را به شما اعلام می دارد. یکی از مهمترین این توصیه ها که باید آن را جدی بگیرید استفاده کردن از غذاهای پر فیبر می باشد. در این صورت شما زمان کمی طول می کشد که بهبودی خود را به دست آورید. یبوست یکی از خطرناک ترین بیماری هایی می بادش که درمان بیماری شقاق شما را به تعویق می اندازد. بنابراین باید راهکارهایی را که با این بیماری مقابله می کند را مورد استفاده قرار دهید.
بعد از عمل شقاق با لیزر چه چیزهایی مصرف کنیم؟
مصرف و نوشیدن آب یکی از مهمترین نکاتی است که بعد از جراحی باید رعایت کنید.
بعد از جراحی به هیچ وجه از دستمال کاغذی برای خشک کردن خود استفاده نکنید. دستمال کاغذی شدت عفونت را در ناحیه مقعد بیشتر می کند. تنها می توانید از دستمال های مرطوب و یا حوله های تمیز برای خشک کردن خود استفاده کنید.
شیاف ضد درد یکی از بهترین شیوه هایی می باشد که پزشک برای درمان درد شما توصیه می کند. نحوه قرار دادن این شیاف روی زخم و درون مقعد اهمیت بسیار زیادی دارد که در این مورد باید با پزشک خود مشورت کنید.
بعد از عمل شقاق با لیزر تا مدتی نباید به زخم خود فشار زیادی وارد کنید. بنابراین نیازی نیست تا مدت های طولانی روی صندلی بنشینید. می توانید با استفاده از بالش هایی که مخصوص هستند زخم خود را ایمن نگه دارید. دقت داشته باشید که زخم شما نباید در ناحیه سفت قرار بگیرد و بهتر است آن را بیشتر در ناحیه نرم قرار دهید.
اگر بعد از عمل شقاق با لیزر عوارضی را در زخم خود مشاهده نمودید می توانید با پزشک خود تماس گرفته و بیماری و عفونت های خود را به او توضیح دهید. در این صورت پزشک توصیه های لازم را به شما ارائه می دهد. البته که باید بدانید این مورد بسیار نادر است و زیاد اتفاق نمی افتد.
عمل شقاق با لیزر برای چه افرادی مناسب نیست؟
در برخی از افراد عمل شقاق با لیزر مناسب نخواهد بود مانند:
- خانم های باردار نمی توانند از لیزر استفاده کنند
- کودکان نباید از لیزر استفاده کنند
- بیمارانی که سرطان دارند نمی توانند از لیزر استفاده کنند
- لیزر اگر در توان مناسب و به جا استفاده شود هیچ گونه عارضه ای ندارد
معایب و عوارض جراحی سنتی شقاق
در جراحی سنتی شقاق یا فیشر با تیغ، بر خلاف عمل شقاق با لیزر، ناحیه بزرگ تری از بافت اطراف شقاق آسیب می بیند که این موضوع باعث عوارضی به شرح زیر می گردد:
- درد بیشتر پس از جراحی
- افزایش مدت زمان درمان
- نیاز به استراحت بیشتر
- عدم امکان رانندگی یا حضور در محل کار
به همین دلایل، عمل شقاق با لیزر به شدت توصیه می شود.
کلام آخر
شقاق مقعدی پارگی در پوست مقعد است. در صورت وجود شقاق مقعدی رفتن به دستشویی می تواند باعث ناراحتی، خونریزی و درد شود. دفع مدفوع سفت ممکن است باعث ایجاد شقاق مقعدی شود. علیرغم این واقعیت که می تواند افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد، اما این بیماری در نوزادان شایع تر است. اگر شما هم از این عارضه رنج می برید به شما توصیه می گردد که هر چه سریعتر به یک متخصص کولون و رکتوم مراجعه کنید و در خصوص درمان آن مشاوره بگیرید.
