بواسیر یا هموروئید (hemorrhoid) رگ‌های متورم در داخل راست روده یا اطراف مقعد است که باعث درد، خارش یا خونریزی از ناحیه رکتوم تحتانی میشود. این بیماری یکی از شایع‌ترین مشکلات نشیمنگاهی به‌شمار می‌آید که در مواردی با درمان خانگی و در بقیه موارد با جراحی، لیزر و دیگر روش های درمان برطرف خواهد شد. برای آشنایی با علائم بواسیر یا هموروئید با کلینیک نیکان همراه باشید.
اصلی‌ترین دلیل ایجاد بواسیر (hemorrhoid) را باید ایجاد فشار نسبتا زیاد به بخش انتهای روده متصل به خروجی مقعد دانست. تقریبا از هر 4 بزرگسال 3 نفر هر از گاهی به هموروئید مبتلا میشوند. این بیماری شیوع نسبتا بالایی دارد اما به خوبی در بین مردم شناخته شده نیست. در این مقاله میخواهیم علائم بواسیر یا هموروئید را با هم بررسی کنیم. با کلینیک نیکان همراه باشید.
هموروئید یا بواسیر چیست؟
بواسیر به انگلیسی hemorrhoid یا هموروئید یکی از بیماری های دستگاه گوارش است که باعث ایجاد زائده در قسمت خروجی مقعد میشود. در بواسیر ورید‌های ناحیه تحتانی راست‌روده و مقعد متورم و بزرگ میشود و کشیدگی دیواره این عروق باعث تحریک میشود. توجه داشته باشید که هموروئید در زنان باردار شیوع بیشتری دارد.
همچنین با افزایش سن احتمال ابتلا به هموروئید بیشتر میشود. گرچه هموروئید دردناک و ناخوشایند است، اما به‌راحتی قابل پیشگیری و درمان است. به دلیل اینکه هموروئید با گذشت زمان بدتر میشود، پزشکان پیشنهاد می‌کنند که به محض ظاهر شدن باید درمان شود. گاهی اوقات برای درمان بواسیر به دارو و عمل جراحی یا لیزر نیاز است.
انواع هموروئید
این عارضه که به آن piles (توده) هم می‌گویند، در داخل یا خارج راست روده ایجاد میشود. انواع آن را بر اساس محل ایجاد رگ‌های متورم به سه دسته زیر تقسیم می‌کنند:
- بواسیر داخلی: رگ های متورم در داخل راست روده ایجاد میشوند. روده بزرگ یا کولون توسط بخشی از دستگاه گوارش به نام رکتوم به مقعد متصل میشود. بواسیر داخلی اغلب خونریزی میکند اما خیلی دردناک نیست.
- بواسیر خارجی: زمانی که رگ‌های متورم، اطراف مقعد تشکیل شوند به آن بواسیر خارجی می‌گویند که نشستن را دشوار میکند. این نوع هموروئید با خارش و درد همراه است و اغلب مدفوع به صورت لخته خون خارج میشود که خطرناک نیست اما آزاردهنده خواهد بود.
- پرولاپس: اگر بواسیر در خارج از مقعد کشیده و متورم شود به آن هموروئید پرولاپس می‌گویند. این نوع هموروئید با خونریزی و درد شدید همراه است.
علت بواسیر یا هموروئید
وقتی رگ‌های اطراف مقعد شما تحت فشار خروج مدفوع یا اسهال شدید کشیده میشوند، ممکن است برجسته یا متورم شوند. به طور کلی، بواسیر می‌تواند در اثر افزایش فشار در راست روده تحتانی به دلایل زیر ایجاد شود:
- فشار آوردن به خود هنگام اجابت مزاج
- نشستن روی توالت به مدت طولانی
- ابتلا به اسهال مزمن یا یبوست
- چاق بودن
- باردار بودن
- داشتن رابطه جنسی مقعدی یا آنال
- داشتن رژیم غذایی کم فیبر
- بلند کردن مداوم وزنه‌های سنگین
عوامل خطر هموروئید یا بواسیر
- بواسیر می‌تواند به صورت ژنتیکی از والدین به فرزند منتقل شود، بنابراین اگر والدین شما دچار آن هستند، به احتمال زیاد گرفتار این مشکل خواهید شد. بلند کردن مداوم وسایل سنگین، چاقی یا فشار ثابت روی بدن می‌تواند خطر هموروئید را افزایش دهد.
- ایستادن بیش از حد و بدون استراحت و نشستن باعث بواسیر میشود. رابطه جنسی مقعدی مداوم و اسهال می‌تواند خطر هموروئید و عوارض آن را افزایش دهد.
- اگر حامله هستید احتمال ابتلا به بواسیر نیز بیشتر است. هنگامی که رحم بزرگ میشود، روی رگ روده بزرگ فشار آورده و باعث برآمدگی آن میشود. بارداری می‌تواند علت بواسیر در زنان باشد و درمان هموروئید در زنان حامله ضروری است.
برای دریافت نوبت حضوری و یا مشاوره آنلاین درمورد شناخت بیشتر علائم بواسیر در زنان و مردان میتوانید با پزشک متخصص کلینیک نیکان در ارتباط باشید.
حقایقی در رابطه با بواسیر که باید بدانید
برخی از نکات مهم در رابطه با این بیماری وجود دارد که در ادامه برای شما ذکر خواهیم کرد:
- خانم‌ها در بارداری بیشتر دچار بواسیر میشوند.
- احتمال بروز هموروئید با بالاتر رفتن سن افزایش می‌یابد.
- بواسیر هنگامی رخ می‌دهد که رگ‌های اطراف مقعد متورم و بزرگ شوند.
- گاهی اوقات جهت درمان بواسیر به دارو و جراحی نیاز است.
علائم هموروئید یا بواسیر چیست؟
علائم هموروئید ممکن است در هر بیمار با توجه به نوع هموروئید و مدت زمانی که از شروع بیماری گذشته متفاوت باشد، اما شایع ترین نشانه های این بیماری شامل موارد زیر است:
- خونریزی مقعدی: خونریزی مقعدی بدون درد و هنگام اجابت مزاج که به رنگ روشن است و می تواند در مدفوع یا روی دستمال توالت مشاهده شود. زمانی که بیماری هنوز پیشرفت نکرده شدت خونریزی کم است اما با پیشرفت بیماری میزان آن افزایش می یابد و اگر طولانی شود مشکلات جدی تری را به دنبال دارد.
- توده یا برآمدگی دردناک در مقعد: تورم و پارگی ایجاد شده در رگ های ناحیه مقعد باعث نمایان شدن گوشت اضافه و توده های برآمده در ناحیه مقعد می شود که معمولا حساس اند و هنگام نشستن و اجابت مزاج درد و ناراحتی ایجاد می کنند.
- خارش یا سوزش مقعد: یکی از علائم بواسیر که شایع است، خارش و سوزش مقعد میباشد که معمولا بعد از دفع افزایش می یابد و برای بیماری بسیار خجالت آور و آزاردهنده است.
- درد و ناراحتی: درد هم یکی دیگر از علائم بواسیر رایج است که با پیشرفت بیماری افزایش می یابد. البته معمولا علائمی مثل درد و سوزش در هموروئید خارجی بیشتر احساس می شوند.
- تورم اطراف مقعد: مشاهده التهاب و قرمز شدن پوست اطراف مقعد هم یکی دیگر از علائم بواسیر هشدار دهنده ای است، که به دلیل مخاطی که هنگام تورم عروق ترشح می شوند، ایجاد می شود.
- احساس عدم دفع کامل مدفوع: زمانیکه تجمع مدفوع در کانال مقعدی اتفاق می افتد، فرد نیاز به اجابت مزاج پیدا می کند. اما ابتلا به برخی بیماری های مقعدی مثل بواسیر باعث ایجاد اختلال در عملکرد دریچه مقعد یا یبوست می شود و در نتیجه تخلیه کامل صورت نمی گیرد. به همین دلیل فرد حتی بعد از اجابت، احساس عدم دفع کامل مدفوع را خواهد داشت.
علائم بواسیر در مردان
هموروئید در مردان بسیار رایج است. شاید چون آنها بیش از زنان هنگام اجابت مزاج یا بلند کردن یک وسیله سنگین به خود فشار میآورند. علائم بواسیر در مردان شامل موار زیر است:
- درد در اطراف مقعد
- خارش در داخل یا اطراف مقعد
- خون قرمز روی مدفوع، لباس یا دستمال کاغذی
- احساس توده حساس اطراف مقعد
در صورت لزوم می توانید با کلینیک نیکان به صورت آنلاین مشورت کنید و هم می توانید به صورت حضوری به کلینیک نیکان مراجعه کنید.
علائم هموروئید در زنان
زنان اغلب به‌دلیل فشار بارداری، تغییرات هورمونی و زایمان دچار هموروئید میشوند. با این حال علائم بواسیر در زنان و مردان تفاوت چندانی ندارد. تنها تفاوت موجود در عوامل خطر نهفته آنها است. برخی گزارشات نشان می‌دهد زنان گاهی بیشتر از مردان دچار نشت مدفوع یا حرکات دردناک روده خواهند شد. همچنین هرچند نادر اما امکان بروز علائمی همچون کم خونی مثل ضعف و رنگ پریدگی به‌دلیل خونریزی شدید وجود دارد.
در نظر داشته باشید برای آن‌که بدانید علائم هموروئید داخلی چیست و درمان بواسیر مقعدی چگونه است، باید به پزشک و متخصص گوارش مراجعه کنید. شما از طریق کلینیک نیکان میتوانید با بهترین متخصصان این حوزه در تهران در ارتباط باشید و از ایشان مشاوره آنلاین یا نوبت حضوری دریافت کنید.
تشخیص علائم بواسیر
معاینه بصری مقعد اولین روش تشخیصی هموروئید است. برای تأیید تشخیص، پزشک معاینه دیگری انجام می‌دهد تا هرگونه ناهنجاری داخل مقعد را بررسی کند. این چک به‌عنوان یک تست دیجیتال (انگشتی) رکتوم شناخته میشود.
در طی این معاینه، پزشک یک انگشت پوشانده شده با دستکش و چربی را به داخل رکتوم وارد میکند. اگر احساس کند چیزی غیرطبیعی است، ممکن است دستور یک آزمایش اضافی به نام سیگموئیدوسکوپی دهد.
پزشک در سیگموئیدوسکوپی از یک دوربین کوچک برای تشخیص بواسیر داخلی استفاده میکند. این دوربین فیبر نوری کوچک، به نام سیگموئیدوسکوپ، درون یک لوله کوچک قرار گرفته و سپس داخل رکتوم قرار میگیرد. از این آزمایش، پزشک نمای واضحی از داخل رکتوم مشاهده میکند تا بتواند هموروئید را از نزدیک بررسی کند.
علائم عفونت بواسیر چیست؟
امکان دارد بواسیر در برخی از افراد، آلوده شده و در نهایت منجر به عفونت بواسیر شود. در واقع زمانی که دچار عفونت بواسیر می‌شوید، علاوه بر داشتن علائم هموروئید که در این مقاله درباره آنها صحبت کردیم، ممکن است علائم دیگری ناشی از عفونت را مشاهده کنید، که این موارد شامل موارد زیر است:
- تب
- احساس درد بیشتر حتی پس از انجام درمان
- قرمزی در اطراف مقعد به ویژه در قسمتی نزدیک عفونت
در صورتی که به عفونت بواسیر مشکوک هستید، باید فورا به پزشک مراجعه کنید تا اقدامات لازم جهت رفع این بیماری انجام گیرد. در صورت بی توجهی به عفونت ایجاد شده ممکن است مشکلات بیشتر و خطرناکی را برای شما به همراه داشته باشد. میتوانید برای دریافت نوبت یا مشاوره آنلاین از امکانات وبسایت کلینیک نیکان استفاده کنید.
چه زمانی باید برای بواسیر به پزشک مراجعه کنید؟
اگر در حین اجابت مزاج خونریزی یا التهاب و درد در ناحیه مقعد دارید، که بعد از یک هفته مراقبت در منزل بهبود نمی‌یابد، با پزشک خود یا پزشک های متخصص کلینیک نیکان صحبت کنید. تصور نکنید که خونریزی مقعدی شما حتما از علائم بواسیر است، خصوصاً اگر تغییراتی در عادت‌های دفع خود دارید یا مدفوع شما از نظر رنگ یا قوام تغییر کرده است. زیرا این مشکل می‌تواند در بیماری‌های دیگر از جمله سرطان روده بزرگ و سرطان مقعد نیز رخ دهد. بنابراین مشاوره با یک پزشک متخصص و سپس انجام معاینات فیزیکی و حتی کولونوسکوپی حتما باید انجام شود.
پیشگیری از بروز هموروئید
افزایش سن احتمال بروز بواسیر را افزایش می‌دهد. راه‌کارهای زیر می‌توانند به شما کمک کنند تا از ایجاد این بیماری جلوگیری کنید:
- خودداری از زور زدن هنگام اجابت مزاج
- به مدت طولانی ننشستن (خصوصا روی سطح سخت)
- عدم به تعویق انداختن اجابت مزاج
- نوشیدن مقدار فراوان آب
- مصرف مواد غذایی فیبردار همچون (میوه تازه، سبزیجات، غلات کامل، برنج قهوه‌ای، جو دوسر)
- فعالیت بدنی منظم
- استفاده از ملین‌ها برای جلوگیری یبوست
عارضه‌های ناشی از بواسیر
عارضه‌های ناشی از این بیماری بسیار نادر است. اما، به‌طور کلی می‌تواند مشکلاتی از قبیل موارد زیر را ایجاد کند:
- کم خونی: از دست دادن خون به‌صورت مکرر می‌تواند منجر به کم خونی شود. در واقع در این حالت به اندازه کافی گلبول قرمز سالم جهت حمل اکسیژن به سلول‌های بدن وجود ندارد.
- قطع خونرسانی: اگر خونرسانی به بواسیر قطع شود، ممکن است احساس درد شدید در بیمار وجود داشته باشد.
- لخته شدن خون: گاهی اوقات ممکن است لخته خون در بواسیر ایجاد شود (بواسیر ترومبوزه). این عارضه خطرناک نیست. اما، می‌تواند منجر به درد شدید و زخم در بیمار شود. در این مواقع گاهی ممکن است نیاز به تخلیه داشته باشد.
سوالات متداول هموروئید یا بواسیر
آیا بواسیر منجر به سرطان میشود؟
خیر، این بیماری با سرطان مرتبط نیست و منجر به سرطان نخواهد شد. اما، نکته‌ای در خصوص این مورد وجود دارد این است که علائم سرطان روده مانند علائم بواسیر است. با مراجعه به پزشک بررسی‌های لازم انجام میشود و تا هر یک از این موارد را رد یا تایید کند.
چه افرادی مبتلا به بواسیر میشوند؟
بواسیر بیماری تقریبا رایجی است که ممکن است بیش از نیمی از افراد تا ۵۰ سالگی علائم بواسیر را تجربه کنند. هم آقایان و هم خانم‌ها می‌توانند مبتلا به بواسیر شوند، به‌طور کلی احتمال ایجاد بواسیر پس از ۳۰ سالگی افزایش می‌یابد. بسیاری از خانم‌ها در بارداری یا پس از زایمان دچار آن میشوند.
آیا همه بیماران نیاز به جراحی بواسیر دارند؟
همانطور که در ابتدای مقاله برای شما ذکر کردیم انجام عمل جراحی به عنوان راه حل نهایی برای بیماران در نظر گرفته میشود. چراکه، این روش درمانی می‌تواند هزینه بیشتری داشته باشد و اقدامات تهاجمی‌تری برای بیماران انجام گیرد. خوشبختانه راهکارها و درمان‌های غیر جراحی بسیاری برای رفع بواسیر وجود دارد که می‌توان این مشکل را درمان کرد.
همچنین خودتان میتوانید از پماد و داروهای بدون نسخه تهیه کرده و برای تسکین علائم استفاده کنید. در اغلب مواقع این بیماری به روش‌های ساده و غیر تهاجمی درمان میشود.
آیا درمان‌های خانگی به‌صورت طولانی مدت موثر است؟
بیماران باید این نکته را در نظر داشته باشند که روش‌های خانگی که برای بیماران در نظر گرفته میشود، تنها جهت رفع علائم بواسیر موثر است. در واقع راهکارهایی از قبیل استفاده از پمادهای بدون نسخه فقط منجر به تسکین علائم بواسیر میشود.
تنها در مواقعی درمان کلی صورت میگیرد که خود بیماری برطرف شود، این امر تنها با از بین رفتن بواسیر امکان‌پذیر خواهد بود. بهتر است در این خصوص با پزشک متخصص مشورت داشته باشید تا اطلاعات لازم در خصوص درمان قطعی در اختیار شما قرار دهد.
